در دنیای تجارت بین ‌المللی، مفاهیم مختلفی برای تنظیم و کنترل ورود و خروج کالاها وجود دارد که یکی از مهم ‌ترین آن‌ها حقوق گمرکی است. حقوق گمرکی و عوارض مربوط به آن نقش بسزایی در تعیین قیمت نهایی کالاها و میزان تجارت بین کشورها دارند. این متن به بررسی مفاهیم مختلفی از جمله حقوق گمرکی، عوارض گمرکی، تعرفه گمرکی، تعیین عوارض گمرکی، حقوق ورودی، سود بازرگانی و نحوه محاسبه این هزینه‌ها می‌پردازد. همچنین، روش محاسبه آنلاین حقوق و عوارض گمرکی را معرفی خواهیم کرد.

حقوق گمرکی چیست؟

حقوق گمرکی مالیاتی است که دولت‌ها بر واردات و صادرات کالاها اعمال می‌کنند. این حقوق به منظور حفاظت از صنایع داخلی، ایجاد درآمد برای دولت و تنظیم تجارت خارجی تعیین می‌شود. حقوق گمرکی می‌ تواند به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت بر اساس نوع و مقدار کالا تعیین شود. به عبارت دیگر، حقوق گمرکی هزینه‌ای است که باید برای ورود یا خروج کالا به یا از کشور پرداخت شود.

عوارض گمرکی چیست؟

عوارض گمرکی شامل مجموعه‌ ای از هزینه‌ ها و مالیات‌ هایی است که در فرآیند واردات و صادرات کالاها دریافت می ‌شود. این عوارض ممکن است شامل مالیات بر ارزش افزوده (VAT)، هزینه‌ های خدماتی، هزینه‌ های بازرسی و سایر مالیات‌ ها و هزینه‌ ها باشد. هدف از دریافت عوارض گمرکی، تامین منابع مالی دولت، کنترل کیفیت و سلامت کالاها و همچنین تنظیم بازار داخلی است.

تعرفه گمرکی چیست؟

تعرفه گمرکی یک فهرست از نرخ‌ های مالیات گمرکی است که برای انواع مختلف کالاها تعیین می‌شود. این تعرفه ‌ها معمولاً به صورت درصدی از ارزش کالا یا به صورت مبلغ ثابت تعیین می‌شوند. تعرفه گمرکی می‌تواند بسته به سیاست‌ های اقتصادی و تجاری کشورها متفاوت باشد و به عنوان ابزاری برای حمایت از صنایع داخلی و کنترل جریان کالاهای خارجی به کشور مورد استفاده قرار گیرد.

نقش تعرفه گمرکی در تنظیم تجارت : تعرفه گمرکی به عنوان یک ابزار سیاستی، نقش مهمی در تنظیم تجارت بین ‌المللی ایفا می‌کند. این تعرفه‌ ها می‌توانند به عنوان سد دفاعی برای صنایع نوپای داخلی عمل کنند و از رقابت غیرمنصفانه کالاهای خارجی جلوگیری کنند. علاوه بر این، تعرفه‌ها می‌توانند به کاهش وابستگی اقتصادی به واردات کمک کرده و تولید داخلی را تقویت کنند.

تعیین عوارض گمرکی چگونه صورت می‌گیرد؟

تعیین عوارض گمرکی بر اساس قوانین و مقررات ملی و بین‌المللی انجام می‌شود. سازمان‌ های مختلفی از جمله سازمان جهانی تجارت (WTO)  و اتحادیه ‌های گمرکی منطقه‌ای به تعیین این عوارض کمک می ‌کنند. عواملی که در تعیین عوارض گمرکی مؤثر هستند عبارتند از نوع کالا، کشور مبدأ، ارزش کالا و سیاست ‌های تجاری کشور مقصد. فرآیند تعیین عوارض گمرکی شامل مراحل زیر است:

۱)  شناسایی کالا : اولین مرحله در تعیین عوارض گمرکی، شناسایی دقیق کالاها بر اساس کدهای تعرفه‌ای بین‌المللی (HS Code) است.

۲)  ارزش‌گذاری کالا: تعیین ارزش کالاها بر اساس فاکتورهای خرید، هزینه‌ های حمل و نقل و بیمه.

۳)  اعمال نرخ تعرفه : بر اساس نوع و ارزش کالا، نرخ تعرفه گمرکی اعمال می ‌شود.

۴)  محاسبه عوارض : عوارض گمرکی و سایر مالیات‌ ها بر اساس نرخ ‌های تعیین شده محاسبه می ‌شوند.

حقوق ورودی چیست؟

حقوق ورودی به مجموعه ‌ای از هزینه ‌ها و مالیات‌ هایی اطلاق می ‌شود که برای واردات کالا به یک کشور پرداخت می ‌شود. این حقوق شامل حقوق گمرکی، عوارض گمرکی و سایر هزینه‌ های مربوط به واردات کالا می‌ شود. حقوق ورودی به عنوان یک منبع درآمدی برای دولت ‌ها و همچنین به عنوان ابزاری برای تنظیم تجارت خارجی و حمایت از صنایع داخلی مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

اهمیت حقوق ورودی در اقتصاد: حقوق ورودی نقش مهمی در اقتصاد کشورها ایفا می‌کند. این حقوق به دولت‌ ها کمک می‌کند تا منابع مالی لازم برای ارائه خدمات عمومی را جمع‌آوری کنند. همچنین، با تنظیم میزان واردات، حقوق ورودی می‌تواند به حفظ تعادل تجاری و تقویت تولید داخلی کمک کند.

سود بازرگانی چیست؟

سود بازرگانی یا مالیات بر سود بازرگانی، به مالیاتی اطلاق می‌شود که بر سود حاصل از فعالیت ‌های بازرگانی اعمال می‌شود. این مالیات می‌تواند بر اساس درآمد خالص شرکت ‌ها و تجار از فروش کالاها و خدمات محاسبه شود. سود بازرگانی به عنوان یک منبع درآمدی مهم برای دولت ‌ها و همچنین به عنوان ابزاری برای تنظیم فعالیت ‌های اقتصادی و تجاری مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

محاسبه سود بازرگانی بر اساس درآمد خالص شرکت ‌ها و تجار از فروش کالاها و خدمات صورت می ‌گیرد. برای محاسبه سود بازرگانی، ابتدا درآمد کل از فروش کالاها و خدمات محاسبه می‌شود. سپس هزینه‌ های مربوط به تولید و فروش کالاها و خدمات از درآمد کل کسر می‌شود تا درآمد خالص به دست آید. سود بازرگانی به عنوان درصدی از این درآمد خالص محاسبه و به دولت پرداخت می ‌شود.

تفاوت سود بازرگانی و حقوق گمرکی چیست؟

تفاوت اصلی بین سود بازرگانی و حقوق گمرکی در این است که حقوق گمرکی بر واردات و صادرات کالاها اعمال می ‌شود، در حالی که سود بازرگانی بر سود حاصل از فعالیت‌های بازرگانی اعمال می ‌شود. حقوق گمرکی به منظور حمایت از صنایع داخلی و تنظیم تجارت خارجی تعیین می‌ شود، در حالی که سود بازرگانی به عنوان یک مالیات بر درآمد شرکت ‌ها و تجار به کار می ‌رود.

نحوه محاسبه حقوق و عوارض گمرکی

برای محاسبه هزینه‌ های مربوط به ترخیص کالا از گمرک، چندین عامل اساسی باید مورد بررسی قرار گیرد. فرمول اصلی محاسبه به صورت زیر است:

نحوه محاسبه هزینه ترخیص گمرکی:

۴ درصد از ارزش گمرکی کالا به اضافه سود بازرگانی

محاسبه ارزش سیف (CIF) کالا: 

برای آغاز محاسبه حقوق گمرکی، ابتدا باید ارزش سیف (CIF)  کالا را تعیین کنید. فرمول محاسبه CIF به صورت زیر است :

CIF = ارزش  فاکتور × نرخ  ارز رسمی + مبلغ کرایه  حمل + بیمه به ریال

محاسبه سود بازرگانی :

سود بازرگانی = نرخ تعرفه × ارزش سیف (CIF) × نرخ ارز

محاسبه هزینه انبارداری :

هزینه انبارداری = وزن  خالص × نرخ انبارداری × مدت  زمان نگهداری

نکته مهم: تعرفه گمرکی به کالاهای صادراتی تعلق نمی‌گیرد و این کالاها از پرداخت ۷۵ درصد هزینه‌ های مرتبط با باربری، تخلیه، بارگیری و انبارداری معاف هستند.

همچنین برای محاسبه آنلاین حقوق و عوارض گمرکی می‌توانید از سامانه محاسبه آنلاین حقوق و عوارض گمرکی شرکت بازرگانی GTG استفاده کنید.

سه اصل مهم در رابطه با عوارض گمرکی

۱) عوارض ملی بلایای طبیعی احتمالی : بر اساس قوانین گمرکی، کالاهایی که برای سلامت عمومی مضر هستند مانند دخانیات، سیگار، و تنباکو مشمول عوارض ویژه‌ ای می‌شوند که نرخ آن‌ها بین ۱۰ تا ۴۵ درصد متغیر است.

۲) معافیت در پرداخت عوارض گمرکی :  برای برخی کالاهای وارداتی، گمرک می‌ تواند معافیت‌ هایی را در نظر بگیرد. اگر کالایی به طور کامل از مالیات معاف باشد یا عوارض آن صفر باشد، بدون نیاز به پرداخت عوارض می‌تواند تحت شرایط معین و با ضمانت ‌های مقرر از گمرک ترخیص شود.

۳) عوارض ضد دامپینگ :  در مواردی که کالایی به قیمت کمتر از ارزش واقعی خود فروخته شود، دولت می‌تواند برای جلوگیری از دامپینگ (فروش با قیمت پایین‌تر از ارزش عادی)، عوارض ضد دامپینگ را بر اساس تعرفه‌ های گمرکی اعمال کند. طبق توافقنامه سازمان جهانی گمرک (WCO)، اخذ این عوارض مجاز است.

علاوه بر مواردی که تاکنون بیان شد، لازم است توجه داشته باشیم که فرآیند ترخیص کالا از گمرک نه تنها برای واردکنندگان، بلکه برای صادرکنندگان نیز حائز اهمیت است. در واقع، تسلط بر قوانین و مقررات گمرکی می ‌تواند به کسب و کارها کمک کند تا هزینه ‌های اضافی را کاهش داده و زمان ترخیص کالا را به حداقل برسانند. برای مثال، شرکت‌هایی که به صادرات کالا مشغول هستند، با استفاده از معافیت ‌های گمرکی می‌توانند هزینه ‌های مرتبط با انبارداری، تخلیه و بارگیری را به طور قابل توجهی کاهش دهند.

شرکت‌ ها باید از عوارض و مالیات‌های جدید که ممکن است در اثر تغییرات قانونی به وجود آیند، آگاه باشند. تغییرات در نرخ ارز، قوانین جدید گمرکی و توافق‌نامه‌ های تجاری بین‌المللی می‌ توانند تاثیر بسزایی بر هزینه ‌های نهایی واردات و صادرات داشته باشند.

استفاده از ابزارهای دیجیتال : با پیشرفت فناوری و توسعه سامانه‌ های آنلاین، امکان محاسبه دقیق و سریع حقوق و عوارض گمرکی فراهم شده است. این ابزارها به کاربران کمک می ‌کنند تا با وارد کردن اطلاعات مربوط به کالا، نرخ ارز و سایر جزئیات، به راحتی هزینه‌ های گمرکی را محاسبه کنند.

تدوین استراتژی مناسب برای مدیریت هزینه‌های گمرکی : شرکت‌ ها و تجار می‌توانند با تدوین استراتژی‌ های مناسب برای مدیریت هزینه‌ های گمرکی و استفاده بهینه از معافیت‌ ها و تخفیفات گمرکی، هزینه ‌های خود را کاهش دهند.

در نهایت، آگاهی از تمام جنبه‌ های مرتبط با حقوق و عوارض گمرکی و بهره ‌گیری از ابزارهای دیجیتال و مشاوران متخصص می‌ تواند به کسب و کارها کمک کند تا فرآیند واردات و صادرات خود را بهبود بخشند و از هزینه‌ های غیرضروری جلوگیری کنند.

حقوق گمرکی، عوارض گمرکی و سود بازرگانی از اجزای مهم سیستم مالیاتی و تجاری هر کشوری هستند. این حقوق و عوارض به دولت‌ ها کمک می ‌کنند تا تجارت خارجی را تنظیم کنند، صنایع داخلی را حمایت کنند و درآمد های لازم برای ارائه خدمات عمومی را جمع ‌آوری کنند. آشنایی با نحوه محاسبه این حقوق و عوارض می‌تواند به واردکنندگان و صادرکنندگان کمک کند تا بهتر برنامه ‌ریزی کنند و هزینه ‌های خود را بهینه ‌سازی کنند.

همچنین، استفاده از ابزارهای آنلاین و سامانه‌ های محاسبه حقوق و عوارض گمرکی می‌تواند به فرآیند محاسبه و پرداخت این هزینه‌ ها سرعت و دقت بیشتری ببخشد و از بروز مشکلات و تأخیرها جلوگیری کند.